به گزارش روابط‌عمومی پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های جنوب کشور و به نقل از خبرگزاری کشاورزی ایران - ایانا، واکسن تولیدشده علیه باکتری هیدروفیلا که عامل تلفات گسترده در ماهیان گرمابی است، توانسته در مزارع پرورشی خوزستان بیش از ۸۰ درصد از بروز بیماری جلوگیری کرده و حتی ایمنی غیرمستقیم در برابر بیماری‌های ویروسی ایجاد کند.
در نشست خبری گردهمایی سالانه مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور که با حضور رئیس و معاونین مؤسسه و رؤسای مراکز و پژوهشکده‌ها در سه‌شنبه ۲۹ مهرماه سالجاری برگزار شد، حسین هوشمند سه دستاورد مهم پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های جنوب کشور را تشریح کرد.
رئیس پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های جنوب کشور، با بیان این‌که ماهی کپور به‌عنوان مهم‌ترین گونه پرورش ماهیان گرمابی در کشور، بیشترین میزان تولید را در این حوزه داشته و تنها در استان خوزستان سالانه حدود ۶۴ هزار تن از این ماهی تولید می‌شود؛ اظهار داشت: بااین‌حال هم‌زمان با افزایش تولید، بیماری‌های باکتریایی نیز در مزارع مشاهده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بیماری ناشی از باکتری هیدروفیلا است؛ این باکتری در شرایط نامساعد محیطی می‌تواند تا ۷۰ درصد تلفات ایجاد کند.
وی با اشاره به موفقیت سال‌های اخیر محققان پژوهشکده در جداسازی و شناسایی سویه بیماری‌زای این باکتری از مزارع استان، افزود: پس از انجام آزمایش‌های لازم برای اطمینان از عامل بیماری، بذر واکسن را در اختیار مؤسسه واکسن‌سازی رازی - شعبه شیراز که به‌عنوان هاب واکسن کشور فعالیت می‌کند - قرار دادند؛ این مؤسسه واکسن را در مقیاس نیمه‌صنعتی تولید و در مزارع گرمابی استان مورداستفاده قرارداد که طبق نتایج این واکسن توانسته بیش از ۸۰ درصد از بروز بیماری جلوگیری کند.
هوشمند تصریح کرد: باتوجه‌به اثربخشی بالا، مزارع متقاضی استفاده مجدد از واکسن شده و اکنون دو سال متوالی است که برخی از مزارع پرورش ماهیان گرمابی خوزستان از این واکسن استفاده می‌کنند.
. وی ادامه داد: نکته قابل‌توجه این است که استفاده از این واکسن حتی در برابر بیماری ویروسی جدیدی که اخیراً در کشور در میان ماهیان کپور مشاهده شده، نوعی ایمنی غیرمستقیم ایجاد کرده است؛ چراکه با تحریک سیستم ایمنی ماهی، مقاومت آن را در برابر سایر بیماری‌ها نیز افزایش می‌دهد.
رئیس پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های جنوب کشور با اشاره به مولدسازی ماهی سی باس دریایی در راستای خودکفایی در تولید ماهی در قفس به‌عنوان دستاورد دیگر پژوهشکده، گفت: در حال حاضر حدود ۵ هزار تن ماهی در قفس‌های جنوب کشور تولید می‌شود، اما متأسفانه بچه‌ماهی‌ها عمدتاً از خارج کشور وارد می‌شوند؛ پژوهشکده با اجرای طرح مولدسازی و اصلاح چرخه تولید موفق شده است این وابستگی را کاهش دهد.
وی با این توضیح که ماهی سی باس در ابتدا نر بوده و به‌مرورزمان و با افزایش سن و وزن، به ماده تبدیل می‌شود، افزود: با اصلاح فرایند رسیدگی جنسی، مدت‌زمان بلوغ در این‌گونه از ۶ سال به ۳ سال برای ماهیان ماده و از ۳ سال به حدود یک تا یک‌ونیم سال برای ماهیان نر کاهش‌یافته است.
هوشمند ادامه داد: در حال حاضر حدود ۱۵۰ مولد آماده تکثیر در ایستگاه ماهیان دریایی بندر امام در اختیار پژوهشکده است و بخشی از این مولدها نیز در قالب انتقال دانش فنی به بخش خصوصی در استان‌های خوزستان و هرمزگان واگذار شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: اکنون یک مرکز تکثیر دریایی در استان خوزستان با استفاده از مولدهای پژوهشکده فعالیت می‌کند و در مقیاس کوچک در حال تولید است و در صورت ورود سرمایه‌گذاران قوی بخش خصوصی، امکان دستیابی به خودکفایی کامل در تولید بچه‌ماهی‌های دریایی و حذف واردات آن‌ها وجود دارد.
هوشمند دستاورد دیگر پژوهشکده را «تکثیر ماهی کپور معمولی خارج از فصل مرسوم» عنوان کرد و گفت: در شرایط طبیعی، ماهی کپور معمولاً در اسفندماه و فروردین‌ماه تخم‌ریزی می‌کند، اما در استان خوزستان به دلیل اقلیم گرم، ماهیان زودتر بالغ شده و این موضوع در حین پرورش مشکلاتی از جمله بلوغ زودرس و تخم‌ریزی ناخواسته ایجاد می‌کند.
رئیس پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های جنوب کشور افزود: پژوهشگران ما موفق شدند با تغییر شرایط تکثیر، این فرایند را به فصل پاییز منتقل کنند و در نتیجه، تکثیر خارج از فصل را ممکن سازند.
وی اظهار داشت: این دستاورد باعث انتقال آغاز چرخه پرورش ماهی به‌جای اسفند و فروردین، به بهمن‌ماه شده که به دلیل انجام دوره رشد اولیه در دمای پایین‌تر منتج به رشد بهتر ماهیان، افزایش بازماندگی و ضریب تبدیل غذایی و بالارفتن مقاومت آن‌ها در برابر بیماری‌های ویروسی شده است.
هوشمند با تأکید بر این‌که در حال حاضر استان خوزستان با ۱۴ هزار هکتار سطح زیر کشت ماهیان گرمابی و ۶۴ هزار تن تولید سالانه، سهم مهمی در اشتغال و تأمین امنیت غذایی کشور دارد؛ گفت: اجرای طرح تکثیر خارج از فصل موجب علاقمندی بسیاری از مزارع استان به این روش شده و پژوهشکده نیز دانش فنی آن را در اختیار بخش خصوصی قرار داده است تا با همکاری یکدیگر به توسعه پایدار پرورش ماهی کمک کنیم.
وی اظهار امیدواری کردبا تداوم همکاری پژوهشکده، بخش خصوصی و مؤسسات تحقیقاتی کشور، گام‌های مؤثری در مسیر خودکفایی و ارتقای سلامت آبزیان برداشته شود.
منبع: خبرگزاری کشاورزی ایران - ایانا